Iedereen wordt op een bepaald moment in het leven gekwetst door de daden of woorden van een ander. Misschien door een vriend die iets heeft doorgespeeld wat je hem in vertrouwen hebt verteld, een schoonmoeder die kritiek heeft op de manier waarop je je kleintje opvoedt, een partner die je bedriegt, of een baas die met de eer strijkt van jouw harde werk. Deze emotionele klappen kunnen je achterlaten met blijvende gevoelens van woede, bitterheid, wrok en zelfs wraak. Boosheid kan een tijdje bevredigend zijn, maar als je iemand niet vergeeft, ben jijzelf degene die de hoogste prijs betaald. Door vergeving te omarmen, roep je ook tegelijkertijd vrede, hoop, dankbaarheid en blijdschap op je af. Maar iemand of jezelf vergeven is, zoals zoveel dingen in het leven, gemakkelijker gezegd dan gedaan. Duik in de voordelen van vergeving en ervaar zelf dat je je er op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau beter van gaat voelen.

 

Wat is vergeving?

Voordat we dieper ingaan op hoe je iemand of jezelf vergeeft, doen we een stap terug en duiken we in de betekenis van vergeving. Eerlijk gezegd was het een flinke klus om dit te definiëren, omdat vergeving voor veel mensen iets anders betekent. In het algemeen houdt vergeving in dat je besluit om wrok en wraakgedachten los te laten. Vergeving wordt vaak gedefinieerd als “een individueel, vrijwillig intern proces van het loslaten van gevoelens en gedachten van wrok, bitterheid, woede, en de behoefte aan wraak tegenover iemand die je naar jouw mening onrecht heeft aangedaan, inclusief jezelf”. Volgens Margit Nooteboom, psychologe bij Open Up, kan het proces van vergeving tijdrovend en moeizaam zijn. Maar ondanks de interne strijd die het veroorzaakt, transformeert vergeving jezelf, de kwetsende persoon en de mensen om je heen in positief opzicht. Het herstelt je gevoel van eigenwaarde en als je eenmaal vriendelijk bent naar de persoon die je gekwetst heeft, verander je de manier waarop je naar jezelf kijkt.

 

De woorden of daden die je gekwetst of beledigd hebben, kunnen je levenslang bijblijven, maar door te vergeven kan het zijn grip op je verminderen. Als je iemand oprecht vergeeft ervaar je begrip, empathie en zelfs compassie voor degene die je gekwetst heeft. Als je dit in je achterhoofd houdt, kun je misschien niet wachten om met het proces te beginnen. Dat gezegd hebbende, houd rekening met de volgende sidenote: vergeving betekent niet dat je het kwaad dat je is aangedaan vergeet of goedkeurt. En zelfs ook niet dat je het goedmaakt met de persoon in kwestie die je heeft gekwetst. Vergeving brengt een soort rust die je helpt om gewoon verder te gaan met je leven.

 

Michael McCullough, psycholoog en schrijver van het boek Beyond Revenge: The Evolution of the Forgiveness Instinct", stelt dat de sleutel tot een meer vergevingsgezinde, minder wraakzuchtige wereld ligt in het begrijpen van de evolutionaire oorsprong ervan. Volgens hem is ons vermogen om te vergeven een deel van de menselijke natuur dat zich in de loop van het proces van natuurlijke selectie heeft ontwikkeld. De evolutionaire wetenschap stelt dat onze neiging tot wraak zich op dezelfde manier heeft ontplooid. Zowel vergeving als wraak zijn sociale instincten die mensen al gebruikten in de oertijd. Bijvoorbeeld het delen van vruchten of het schieten van een extra antilope als teken van vergeving. Of, en laten we dankbaar zijn dat we tegenwoordig andere manieren hebben, een dorp in brand steken als uiting van wraak.

 

Hoewel wraak en vergeving een vast onderdeel van de menselijke natuur zijn, heb je zelf invloed op deze capaciteiten. Dus nu we een licht hebben laten schijnen op de essentie van vergeving, laten we onderzoeken wat de voordelen ervan zijn.

 

De voordelen

De belangrijkste vraag blijft: waarom zou je de moeite doen om iemand of jezelf te vergeven? Het loslaten van wrok en bitterheid stimuleert een betere gezondheid en een algeheel gevoel van lekker in je vel zitten. Wanneer je teleurgesteld of in de steek gelaten wordt, voelt het soms alsof je hart letterlijk pijn doet. Dit is geen geval van fantoompijn; deze krachtige negatieve emoties hebben letterlijk invloed op je hart. Vergeving daarentegen heeft juist een kalmerende uitwerking.

 

Het onderzoek uit de Annals of Behavioral Medicine (2017) was het eerste wetenschappelijk onderbouwde rapport dat vergeving in verband bracht met minder stress en een betere geestelijke gezondheid. Voor dit onderzoek werden twee testgroepen samengesteld: groep A mocht niet vergeven, in tegenstelling tot de mensen in groep B die aangemoedigd werden om zichzelf en anderen te vergeven. De uitkomst? Groep A had een hogere bloeddruk, gevoelens van depressie, meer oogspierspanning en een hogere hartslag.

 

Een andere studie op Positive Psychology toont aan dat vergeving een nóg grotere impact heeft op je algemene welzijn. Psychologen ontdekten dat vergeving relaties herstelt, angst vermindert, spiritualiteit versterkt, het gevoel van eigenwaarde verhoogt en - last but certainly not least - het je in staat stelt om beter met stress om te gaan.

 

In een notendop is vergeving goed voor je lichaam, je relaties, je geest, en voor jezelf als mens. Wij geloven dat dat reden genoeg is om te vergeven en het loslaten van woede. Hebben we je aandacht? Geweldig. Dan zoomen we nu in op hóe je moet vergeven.

 

REACH-methode

Na uitgebreid onderzoek stuitten we op de REACH-methode, een 5-stappenmodel dat het proces van vergeving versimpelt. Het brein achter deze tool is psycholoog Everett Worthington Jr., een gediplomeerd klinisch psycholoog en hoogleraar psychologie aan de Virginia Commonwealth University. Hij is een pionier op het gebied van vergeving en heeft meer dan 30 boeken geschreven over onderwerpen als vergeving van anderen, zelfvergeving en psychologie.

 

Worthington's 5-stappen vergevingstechniek heet REACH. Een acroniem dat staat voor:

Recall the hurt
Empathise with the one who hurt you
Altruistic gift of forgiveness
Commitment to forgive
Hold on to the forgiveness

 

Laten we door iedere stap gaan, zodat je actief met de methode aan de slag kunt en de vruchten plukt van alle verbazingwekkende gezondheidsvoordelen die hierboven zijn opgesomd.

 

Step 1: Recall the Hurt. Als we gekwetst worden, ervaren we vrijwel meteen gevoelens van angst en woede. Dus als je de boosdoener in levenden lijve of in je gedachten tegenkomt, kun je gespannen raken, je terugtrekken in je schulp of je in gedachten op hem of haar afreageren. Om hiervan af te komen moet je onder ogen zien dat je gekwetst bent. Kies er bewust voor om je niet hatelijk op te stellen, om jezelf niet als slachtoffer te zien en om de ander niet als een voetveeg te behandelen. Besluit in plaats daarvan om te vergeven en geen wraak te nemen en de persoon in kwestie met respect te behandelen.

 

Step 2: Empathize with the person who hurt you. Bekijk het voorval niet vanuit jouw perspectief, maar vanuit dat van de ander. In feite is empathie jezelf op de stoel van de tegenpartij zetten. Stel jezelf de vraag: waarom is hij of zij over mijn grenzen gegaan? Doe alsof de ander op een lege stoel tegenover je zit en praat met hem of haar door je hart op tafel te leggen. Ga dan, als je je zegje hebt gedaan, op de stoel van degene die je gekwetst heeft zitten. Praat tegen je denkbeeldige zelf op een manier die je helpt in te zien waarom de andere persoon je onrecht heeft aangedaan. Zo bouw je empathie op, en als je je niet kunt inleven, voel je misschien wel meer sympathie, medeleven of zelfs liefde. Deze oefening gaat je enorm helpen om jezelf van de pijn te bevrijden.

 

Step 3: Altruistic gift of forgiveness. Denk aan een moment waarop jij iemand onrecht hebt aangedaan en die persoon je vergaf. De kans is groot dat je je daarna licht en vrij voelde. Hoe dat werkt? Als je vergeving ziet als een nobel, belangeloos cadeau, voel je dankbaarheid als je het ontvangt en weggeeft. Het geven van zo’n onbaatzuchtig geschenk maakt dat we ons beter voelen. Bied het cadeau van vergeving aan om te zorgen dat degene die jou gekwetst heeft er niet mee blijft zitten en zich weer goed voelt. Het mooie hiervan is, je krijgt er een nóg waardevoller cadeau voor terug: je eigen gemoedsrust. Extra tip: laat bij deze stap je gevoelens of intenties niet afhangen van de reactie van de ander.

 

Step 4: Commit. Als je iemand eenmaal vergeven hebt, schrijf dan een briefje aan jezelf. Maak het niet te zwaar, maar houdt het luchtig en licht, bijvoorbeeld: "Vandaag heb ik [naam van de persoon] vergeven voor de woorden waardoor ik ben gekwetst." Dit helpt je om achter je keuze om te vergeven te blijven staan.

 

Wil je nog een stap verder gaan? Maak een afspraak met jezelf om iemand publiekelijk te vergeven, zodat je niet de kans hebt om later terug te krabbelen. Zo'n publieke toezegging kan inhouden dat je je voornemen kenbaar maakt aan een vriendengroep, dat je een "certificaat van vergeving" schrijft met een specifieke datum erop, dat je een brief schrijft aan de persoon in kwestie en die hardop voorleest, of dat je een goede vriendin vertelt over je vergevingsactie.

 

Step 5: Hold onto forgiveness. Herinneringen aan de pijnlijke gebeurtenis gaan ongetwijfeld naar boven komen, zelfs nadat je iemand hebt vergeven. Hopelijk zijn de herinneringen niet zo emotioneel en beladen als dat ze waren voordat je diegene vergaf. Pak zo nodig je reminder erbij; het briefje dat je aan jezelf hebt geschreven. Het is namelijk heel normaal dat je in de verleiding komt om te twijfelen of je de persoon in kwestie wel écht hebt vergeven.

 

De 4 R’en voor zelfvergeving

Nu je de tools in handen hebt om iemand anders te vergeven, heeft Margit Nooteboom geweldig advies over hoe je jezélf kunt vergeven. Margit: "Jezelf vergeven betekent dat je je eigen gedrag accepteert en dat je bereid bent om het achter je te laten en verder te gaan met je leven zonder te piekeren over gebeurtenissen uit het verleden die niet veranderd kunnen worden. De 4 R'en kunnen je helpen in het proces van zelfvergeving.”

 

Responsibility

In deze stap accepteer je je eigen verantwoordelijkheid voor je acties. Door dit te doen, kun je negatieve emoties verwerken, zoals buitensporige spijt- en schuldgevoelens.

 

Remorse

Sta jezelf toe om spijt te hebben van je acties of je gedrag. Zolang het geen ongezonde gevoelens van schuld of spijt zijn, stellen ze je in staat om na te denken over de consequenties van je gedrag. Hieruit kun je lessen halen voor de toekomst.

 

Restoration

Zoek naar gepaste manieren om het goed te maken met degene die je pijn hebt gedaan. Dit kan bijvoorbeeld door je excuses aan te bieden in een brief, of door de persoon te bellen.

 

Renewal

Bedenk bij deze laatste stap welke lessen je uit je ervaring kunt halen en hoe je als persoon hiervan kunt groeien.