Wanneer heb je voor het laatst ergens nee tegen gezegd omdat je niet durfde? Heb je ooit een reisje gemist omdat je het niet aandurfde om op het vliegtuig te stappen? Een mooie kans laten lopen om een presentatie te houden, omdat het zweet je al uitbrak bij de gedachte dat je een groot publiek zou moeten toespreken? Een promotie gemist, omdat je het niet aan je baas durfde te vragen? Als je niet ingrijpt, kan angst je leven beheersen. Door je angsten onder ogen te zien, ontdek je je ware potentieel en leer je om echt gelukkig te zijn.
In zijn boek Solve for Happy, legt Mo Gawdat in zeven stappen uit hoe je jouw angsten kunt overwinnen. Angsten zijn barrières en een leven zonder angsten betekent dat je jouw ware potentieel kunt ontgrendelen. “Angst is vaak een overdreven illusie, die zal verdwijnen als je de illusie doorziet,” zegt Gawdat.
DE GELUKSOPDRACHT VAN VANDAAG
Probeer Mo’s effectieve 7-stappen gids om de illusie van angst te doorbreken...
Stap 1: Geef toe dat je bang bent
De eerste en belangrijkste stap is om eerlijk tegenover jezelf te zijn. Je bent bang. Dat zijn we allemaal. We hebben geleerd om onze rug recht te houden als het gaat over emoties, maar daardoor blijven we vaak hangen in het herhalen van oude patronen. Angst komt in vele vormen. Het kan een bezorgdheid zijn, waarbij we onze angsten projecteren op toekomstige situaties; schaamte, verankerd in een angst om afgewezen te worden; pessimisme, denken dat de toekomst nog erger zal zijn dan het heden; zelfs jaloezie, geloven dat je minder bent dan anderen. Deze emoties, die allemaal afkomstig zijn uit angst, hebben de kracht om je te beheersen, om je “veilig” te houden in een gedragspatroon. Ze houden je stevig in je eigen comfortzone en maken het moeilijk om het onbekende te verkennen. Door toe te geven dat jij ook angsten hebt, heb je al de eerste stap gezet om je los te maken en je ware potentieel aan te boren.
Als je moeite hebt om toe te geven aan je angsten, kun je jezelf eerst deze vraag stellen: Voel jij je vrij?
“Als er iets is wat je wilt doen, maar dat je niet kunt, ben je niet vrij,” zegt geluksexpert Mo Gawdat.
Stap 2: Begrijp wat angst is
Angst is iets wat ons “veilig” houdt, maar in werkelijkheid ben je vaak bang voor iets wat eigenlijk veel minder erg is dan het plaatje dat je in je hoofd hebt. Denk aan alle momenten dat je iets hebt meegemaakt waar je heel bang voor was. Was het echt zo erg als je dacht?
In werkelijkheid zal er niemand uit het publiek zijn opgestaan om je uit te lachen terwijl jij je presentatie gaf, hoe erg je ook stotterde. Je bent ook niet vuurrood aangelopen toen je praatte met de persoon op wie je verliefd was als tiener. Als je naar een feestje bent gegaan waar je niemand kende, heb je misschien zelfs een paar nieuwe vrienden gemaakt of, in het ergste geval, heb je je een beetje verveeld. Zelfs de echte bedreigingen zijn vaak veel minder erg dan jij denkt. Dodelijke vliegtuigcrashes? De kans daarop is kleiner dan 1 op 3 miljard. En de meeste spinnen blijven veilig in hun hoekje van de kamer, veel banger voor jou dan jij voor hen. De wereld waarin wij leven is over het algemeen een veilige wereld.
Vraag jezelf wanneer jouw grootste angst werkelijk is uitgekomen. Want in realiteit zou je hier niet zitten als jouw grootste angsten werkelijk uitgekomen zouden zijn.
Stap 3: Benoem je angst
Iedereen is wel ergens bang voor. Maar soms ben je bang om dat toe te geven. We laten de lijst met dingen waar we bang voor zijn een beetje sudderen in ons achterhoofd en geven het de controle over onze acties en kansen. Door ze niet te benoemen geven we ze macht over ons. De volgende keer dat je bang bent, kijk je jouw angst in de ogen en geef je het een naam. Angst voor spreken in het openbaar. Haaien. Hoogtes. Het getal 13. Clowns. Wat het ook is, spreek het hardop uit.
Als dit moeilijk voor je is, kun je erkennen dat je misschien een andere, overkoepelende angst hebt: de angst om je angsten onder ogen te zien. Wees barmhartig voor jezelf en geef toe dat je ook maar een mens met angsten bent.
Stap 4: Begrijp hoe jouw angsten een spelletje met je spelen
Op het meest basale niveau heeft je brein angst ontwikkeld als een verdedigingsmechanisme om veilig te blijven. Denk aan onze verre voorouders die rondzwierven in prehistorische tijden. Het brein ontwikkelde de vecht- of vluchtreactie als een manier om ze te beschermen tegen roofdieren of andere levensbedreigende gevaren. Die reactie bestaat nog steeds, maar nu ervaar je het voor moderne angsten die geen bedreiging voor je leven meer vormen. Heb je ooit gevoeld hoe je hart sneller ging kloppen en je spieren zich aanspanden voordat je een belangrijke presentatie moest geven? Dat is hoe jouw vecht- of vluchtreactie werkt.
Angst is gemaakt om je te beschermen tegen pijn, maar in sommige gevallen kan pijn ook leiden tot iets moois. Bijvoorbeeld voor een turnster die na jaren zware training een gouden medaille behaald. Natuurlijk heeft ze pijn gevoeld. Pijnlijke spieren, verrekte pezen, blaren op de handen. Maar ze wist ook dat de pijn een noodzakelijk onderdeel van haar training was, dat ze erdoor zou groeien en beter zou worden. Daarom heeft ze geleerd de pijn te omarmen.
Waar beschermt ons brein ons nog meer tegen? De dreiging van emotionele pijn ligt aan de basis van veel van onze angsten: liefdesverdriet, teleurstelling, vernedering. Maar als je fysieke pijn kan overwinnen dan kan dat toch zeker ook met een emotie? Als je leert je angsten te overkomen, zoals een atleet zijn spierpijn, kun je jouw oneindige potentieel ontplooien.
Een eenvoudige manier om te begrijpen waar je angst vandaan komt, is door er vragen over te stellen. Graaf diep in je brein, voorbij je verdedigingsmechanisme. Laten we zeggen dat je bang bent om te spreken in het openbaar. Je kunt die angst laag voor laag afpellen. Probeer deze dialoog met jezelf te voeren:
Waar ben je bang voor?
Ik ben bang dat ik iets doms ga zeggen als ik voor een groot publiek sta.
Waarom ben je daar bang voor?
Ik ben bang voor het oordeel en dat ze me belachelijk gaan maken.
En waarom is dat beangstigend?
Omdat ik dan afgewezen kan worden.
En waarom maak jij je zorgen om die afwijzing?
…
Zo ga je steeds dieper totdat je de bron van je angst vindt. Als je die eenmaal gevonden hebt, sta je erbij stil en voel je zijn kracht. En dan laat je het los. Je moet dit steeds opnieuw doen, maar elke keer kom je dichter bij het punt van bevrijding.
Stap 5: Leg de plechtige belofte af
Als je eenmaal weet wat jouw angst is, daag je jezelf uit om het recht in de ogen te kijken en de confrontatie aan te gaan. Dit is het moment waarop je besluit: sta ik toe dat deze angst mijn leven beheerst? Of ga je leven volgens je eigen voorwaarden? Als je het patroon wilt doorbreken, moet je je ervoor inzetten om je angsten in de ogen te kijken.
Stap 6: Waag de sprong
Deze stap is zowel het eenvoudigste als het moeilijkste dat je moet doen. Heb je hoogtevrees? Schrijf je in voor een klimcursus. Heb je een sociale angst? Zeg ja tegen het volgende feestje waar je een uitnodiging voor krijgt. En ga er dan ook echt naartoe. Voordat je de sprong waagt, heeft Gawdat een lijst vragen die je eerst kunt doornemen. Hij noemt het De Ondervraging. Denk na over je angst en stel jezelf deze vragen:
Wat is het ergste dat er kan gebeuren?
Als je een presentatie geeft, kunnen mensen je uitlachen.
Nou en?
Wat gebeurt er dan als ze me uitjouwen en uitlachen? Zal ik ophouden te bestaan?
Hoe groot is die kans?
Hoe vaak zie je niet vreselijke sprekers op het podium, en hoe vaak komt het voor dat ze werden uitgelachen?
Kan ik iets doen om dit scenario te voorkomen?
Ja! Ga aan het werk en bereid je goed voor.
Kan ik ervan herstellen?
Als het ergste dat jij je kunt indenken echt gebeurt, zal het niet het einde van je leven betekenen! Vaak is het worst-case scenario een fantasie die in werkelijkheid nooit zal uitkomen.
Wat gebeurt er als ik niets doe?
Wat is de prijs van de status quo? Jezelf op de voorgrond zetten kan leiden tot ongelooflijke mogelijkheden.
Wat is het best-case scenario?
Draai je gedachte om. Visualiseer in plaats het worst-case scenario nu eens het best-case scenario. De prijs die je betaalt om niets te doen is vaak hoger dan de prijs die je betaalt om je angsten onder ogen te komen.
Stap 7: Het is tijd
Ja, je hart gaat misschien als een gek tekeer, je handpalmen beginnen te zweten, maar hoe vaker jij je angsten onder ogen komt, hoe eenvoudiger het wordt, totdat je zelfs niet meer weet dat je er ooit bang voor was. Gefeliciteerd, je bent buiten je veilige zone gestapt en je bent onderweg naar een leven zonder angst waarin jij je volledig kunt ontplooien.
Klik hier voor dag 10 van de Happiness Challenge.