Toxic positivity is een houding van alleen maar “good vibes”, die je negatieve kant volledig negeert. Positiviteit is goed, maar soms is het beter om je een beetje down te voelen 

Positiviteit is verankerd in alles wat we doen en voelen. Een positieve blik op het leven is belangrijk om gevoelens van dankbaarheid, geluk en vreugde te kunnen ervaren. Maar aan de andere kant - het leven is niet altijd even gemakkelijk. Als je tegen obstakels oploopt, kun je snel verzanden in een negatieve gemoedstoestand. Mensen om je heen willen je dan vaak opbeuren door je te wijzen op de leuke dingen van het leven, maar wat als negativiteit niet altijd slecht voor je is? Wat als blijkt dat negatieve emoties een krachtige tool kunnen zijn om je op de lange termijn positiever te voelen? Hieronder onderzoeken we waarom je toxic positivity beter kunt vermijden en hoe het omarmen van het negatieve op de lange termijn een gezonde en veerkrachtige mindset kan cultiveren.  

Wat is toxic positivity?

Iedereen kent wel iemand die altijd de zon achter de wolken ziet schijnen, wat er ook gebeurt en hoe moeilijk de tijden ook zijn. Zo krijgt iemand die verdrietig is vanwege een verbroken relatie bijvoorbeeld te horen “dat er nog meer vissen in de zee zijn”. Dat klinkt als een bemoediging, maar in werkelijkheid schiet je er niets mee op als je liefdesverdriet hebt. Deze “positieve” reactie op negatieve omstandigheden leidt eerder tot het gevoel afgewezen te worden, en wordt daarom “toxic positivity” genoemd.   

Dr. Marianne Trent, klinisch psycholoog en auteur van The Grief Collective, maakt een duidelijk onderscheid tussen authentieke en toxic positivity. “Met echte positiviteit bedoelen we dat je oprecht meeleeft met jezelf en met anderen. Je voelt je dan meer geaccepteerd en gewaardeerd.” Daar tegenover staat “toxic positivity, wat meer aanvoelt als emotionele gaslighting”. 

Omarm het negatieve 

Als mensen negatieve ervaringen hebben, zoeken ze vaak steun bij vrienden en familie, of soms zelfs bij onbekenden, om hun hart te luchten. Je raakt geïrriteerd als dat wordt verstoord door toxic positivity. Studies hebben aangetoond dat het belangrijk is om negatieve emoties goed te verwerken, zodat je beter kunt toewerken naar een gevoel van welzijn en herstel. Als je negatieve gevoelens, zoals liefdesverdriet, rouw of boosheid, negeert, blijven ze in je binnenste doorwoekeren. Dat is niet alleen slecht voor je mentale gezondheid, maar kan zelfs fysiek invloed op je hebben. Een recente studie heeft aangetoond dat mensen die negatieve gevoelens wegdrukken een grotere kans hebben om eerder te overlijden, zeker als ze rouwen om een verbroken relatie of het verlies van een geliefde.  

Geprogrammeerd voor negativiteit

Negatieve emoties zijn cruciaal voor mensen. Je hersenen zijn geprogrammeerd om slechte ervaringen in te zetten als een veiligheidsmechanisme. Je hebt negatieve emoties zoals angst, schuld, verdriet of ongerustheid nodig om je weerbaar te maken en je veilig te voelen. In prehistorische tijden werden negatieve emoties gebruikt als een sociaal kompas, waarmee stammen het verschil tussen goed en slecht konden bepalen, en wat moreel en ethisch was.

Ook in onze moderne wereld ervaren we negatieve emoties. Er zijn mensen die in staat zijn deze gevoelens te gebruiken om zichzelf te helen en er beter uit tevoorschijn te komen. Daar tegenover staan mensen die in een toestand van negativiteit blijven vastzitten. Trauma-expert Dr. Lisa Turner, oprichter van CET Freedom, legt uit hoe “de natuur, of genetica, een rol kan spelen in onze neiging tot het positieve. Onderzoek heeft aangetoond dat optimisme en pessimisme genetisch bepaald kunnen zijn. Maar genetica is slechts één factor. Het is niet het enige wat bepaalt hoe we tegen het leven aankijken. Je hele mindset en je geloof wordt gevormd door de mensen die je ontmoet in je leven en alle ervaringen die je opdoet.” Turner legt uit: “Als je veel blootgesteld bent aan negativiteit en stress, kan het moeilijker zijn om altijd positief te blijven.” Aanleg en opvoeding vormen een evenwicht als het gaat om hoe je omgaat met negatieve emoties. Daarom is het essentieel om jezelf te omringen met vrienden en familie die je kunnen helpen om te gaan met de onontkoombare ups en downs van het leven. 

Negatieve emoties zijn handige signalen

Turner benadrukt dat “toxic positivity” je conditioneert om negatieve emoties af te wijzen. Er gebeurt niets slechts omdat jij een slecht gevoel hebt. Jouw negatieve emoties vertellen je dat iets geen goede optie voor je is, of dat een bepaalde keuze of actie niet ideaal is, of dat iemand een grens overschrijdt. Dus, in plaats van te ontkennen wat je voelt, moet je al je gevoelens juist omarmen.”  

“Je emoties geven je informatie en feedback over wat je wilt en niet wilt,” zegt Turner. “Je afsluiten van de situatie waarin jij je nu bevindt is net zoiets als het instellen van de verkeerde coördinaten in je navigatiesysteem.” Je kunt beter je huidige situatie omarmen, en dat gebruiken om de weg terug te vinden naar positiviteit.  

Trent legt ook uit dat “mensen zich van nature afsluiten voor pijn, omdat het weerzin oproept.” Daarom hebben mensen vaak de neiging om gecompliceerde gevoelens buiten te sluiten. In staat zijn om contact te maken met deze gevoelens maakt een integraal deel uit van je welzijn. Als je dat niet doet, kan het op een andere manier doorsijpelen in de vorm van angsten of een slecht humeur.  

Hoe ervaar je negatieve emoties op een gezonde manier? 

1) Benoem je emoties 

Naarmate je meer levenservaring opdoet, leer je jezelf steeds beter kennen. Maar zelfkennis kan ook nuttig zijn om meer te leren over je negatieve emoties. Je leven is authentieker als je in staat bent je emoties te benoemen en te begrijpen. Maar het leert je ook om jezelf te waarderen en controle te hebben over je gevoelens.

2) Voel je emoties 

Negatieve emoties woekeren vaak door in je lichaam. Gevoelens van verdriet, pijn of afwijzing kunnen leiden tot stress en benauwdheid. Meditatie is een praktische en duurzame tool om de geest te kalmeren en het lichaam te bevrijden van opgebouwde emotionele stressfactoren. Probeer deze bodyscan van 10 minuten als de negatieve gedachten maar blijven malen in je hoofd. Je kunt er stress mee verdrijven en het moment van nu omarmen. 

3) Gebruik je emoties 

Negatieve emoties werken als een wegwijzer naar een leven in balans. Als je bijvoorbeeld een toets of een sollicitatiegesprek hebt verknald, voel je misschien teleurstelling en spijt. Door dergelijke gevoelens ben je eraan gewend geraakt om van je fouten te leren, zodat je kunt voorkomen dat je ze nog eens ervaart. Een recente studie heeft aangetoond dat werknemers die vaak negatieve emoties ervaren vanwege gemaakte fouten, uiteindelijk meer succes hebben in hun carrière dan anderen die weinig fouten maken. Hun negatieve emoties werkten als een manier om later sterker terug te komen en meer succes te bereiken.  

Uiteindelijk “keren mensen die altijd blindelings positief blijven terug in een toestand van ontkenning,” vertelt Turner. “Haal diep adem, kijk naar je ware gevoelens en probeer mindful te blijven ten opzichte van iedere impuls of wens om eventuele intense gevoelens buiten te sluiten of niet serieus te nemen.” Per slot van rekening spelen al je emoties een rol in de rijke schakering van het leven.