Al sinds de tijd van hun verre voorvaderen beschermt het inheemse Arhuaco-volk hun land - en daarbij worden zelden mensen van buitenaf betrokken. Voor Rituals maakte de Arhuaco een uitzondering. Onze ontmoeting met een gemeenschap die er alles aan doet om het evenwicht in de natuur te herstellen, maakte veel indruk.

Maar daarover later meer. Eerst een vraagje aan jou. Als je terugdenkt aan je slaapkamer van vroeger, weet je dan hoeveel bomen je zag als je uit het raam keek? Of welke beestjes er in de tuin te vinden waren, of hoeveel verschillende planten? Lastige vraag - maar niet voor de Arhuaco. Die kennen elke centimeter van hun heilige land in Colombia.

Hoe anders is het in de moderne wereld, waar we vooral druk zijn met het zoeken naar meer betekenis in ons leven. En waar die betekenis ooit zo simpel was - namelijk: overleven - zijn we de band met de natuur tegenwoordig vrijwel helemaal kwijtgeraakt. Want veel van wat we zouden moeten doen om te kunnen overleven, wordt vandaag de dag voor ons gedaan. Je haalt je eten in de supermarkt in plaats van erop te jagen, en een huis bouw je niet zelf, nee: die koop of huur je.

De Arhuaco-bevolking doet dat anders. Al eeuwenlang leeft deze inheemse gemeenschap - ook wel bekend als the Earth Keepers - in harmonie met de natuur op een van de mooiste en meest biodiverse plekken op aarde: de Sierra Nevada de Santa Marta in Colombia. Tot nu. Want als gevolg van houtkap en mijnbouw wordt hun heilige land ernstig bedreigd.  

Om hun missie het land te beschermen en te behouden, heeft de Arhuaco hulp van buitenaf geaccepteerd. Samen met natuurbeschermingsorganisatie Sacred Forests helpt Rituals de Arhuaco om hun land terug te winnen, te herbebossen en te beschermen. Dit is wat we van deze bijzondere gemeenschap hebben geleerd.

Wonder der natuur

Het land van de Arhuaco ontvouwt zich vanuit het hart van de Sierra Nevada de Santa Marta als een groen tapijt over de rest van de omgeving. Doordat het land zich uitstrekt van de Caribische kust tot aan de met sneeuw bedekte toppen van de Sierra Nevada, leven er veel verschillende plant- en diersoorten. Dat maakt het een van de weelderigste en meest biodiverse gebieden op aarde. Verspreid over de bergen liggen de rieten hutjes en stenen terrassen van de Arhuaco-gemeenschap.  We vroegen Rituals' Senior Producer Daan van Hoof wat hij voelde toen hij dit voor het eerst zag.

“De reis begon in de stad Santa Marta, vlakbij de Sierra Nevada de Sante Marta,” vertelt Daan. “Vanuit daar werden we opgehaald en gingen we de jungle in. Na een rit van een uur of twee, drie, gingen we te voet verder en kwamen we na een lange wandeling aan in Busingueka: een piepklein dorpje bovenop een berg. Het uitzicht over de Sierra reikt helemaal tot aan de zee.

“In het dorp werden we verwelkomd door een grote groep Arhuaco-leden. Wat ik toen voelde, kan ik nauwelijks omschrijven. Ondanks dat we niet met elkaar konden praten, was er een heel sterk gevoel van wederzijdse interesse. Het woord fascinatie komt misschien het meest in de buurt.”

Lees meer: Met onze Mother Earth Meditatie ben je altijd connected met de natuur

De kracht van tradities

Tradities, en vooral het behouden ervan, zijn een belangrijk onderdeel van de purpose van de Arhuaco. Niet om ze praktisch uit te voeren, maar omdat ze echt in de kracht van tradities geloven. “Toen we de Arhuaco voor het eerst ontmoetten, verwelkomden ze ons met een ceremonie,” vertelt Daan. “We kregen allemaal twee geweven draden, gemaakt van hun zelf geproduceerde katoen, omgeknoopt door een aantal jonge leden van de gemeenschap.”

“Het land van de Arhuaco is zo enorm uitgestrekt, de hutjes staan door de hele Sierra Nevada de Sante Marta. Mochten we deze afgelegen gebieden ooit bezoeken, dan zijn de draden voor de gemeenschapsleden aldaar een teken dat we welkom zijn.”

De ceremonie met de draden werd geleid door de Mamos. Dit zijn spirituele leiders die een cruciale rol spelen in het behoud van de culturele en spirituele tradities van het Arhuaco-volk. Deze leiders worden niet gekozen - althans, niet door de gemeenschap. Het zijn namelijk mensen die al vanaf hun geboorte bepaalde signalen afgeven, waarmee ze laten zien en merken dat zij Mamos zijn. “Mamos worden geboren om Mamos te zijn,” legt Arhuaco-lid Rogelio Mejia uit. “Niet iedereen is een Mamo. Hoe hard je ook je best doet. Als je zoon Mamo wordt, wordt de vader dat niet. De natuur zorgt ervoor dat een Mamo geboren kan worden.”

Nadat de draden waren geknoopt, vroegen de Mamo de bezoekers om in hun spirituele meditatiezone te komen zitten. “Die zone bestond uit een ongelijke cirkel van grote en kleine rotsen. De Mamo’s legden ons uit dat alle spirituele besluitvormingsceremonies op die plek werden gehouden, met de deelnemers zittend op die stenen. De steen staat voor de verbinding met de natuur: het harde van steen symboliseert de moeilijke beslissingen die soms moeten worden genomen. Daar was in ons geval geen sprake van, want de cirkel werd gebruikt voor de welkomstceremonie.”

“Toen we gingen zitten, legden ze ons uit waarom dit zo’n belangrijk moment is. Zonder dit welkom mag je de gemeenschap niet in. Vervolgens kregen we een bolletje wol in elke hand. De bollen staan voor water, aarde, bomen, zon, maan en de natuur in het algemeen. Ze vroegen ons even onze ogen dicht te doen en de aanwezigheid van die pluisjes in onze handen te voelen, en daarbij te denken aan die symbolen. Wat ik toen voelde was echt heel wonderlijk. De bollen zelf wegen natuurlijk niks, maar mijn handen voelden superzwaar.”

Dit soort ceremonies zijn diep geworteld in het leven van de Arhuaco. In hun spirituele levenswijze heeft alles een betekenis. “Onze kleding vertegenwoordigt de Sierra,” legt Alfonso Torres, lid van de Arhuaco-gemeenschap, uit. “In onze taal heet dit Tutusoma, het symbool van de besneeuwde bergtoppen. In mijn aderen stromen rivieren, en mijn wervels zijn de stenen.” Ze voelen een diepe verbondenheid met de aarde en met elkaar.

Lees meer: 7 x makkelijke manieren voor een betekenisvolle week

Leven in balans

Bij de Arhuaco staan samenwerking en support voorop - en dat zie je terug in de (sociale) structuur van hun hechte gemeenschap. Beslissingen worden, vaak onder leiding van de Mamos, samen genomen. Niet geld, maar handel is het betaalmiddel. Deze focus op evenwicht is de kern van hun missie en leefwijze om de natuur zo min mogelijk uit balans te brengen: ze vragen nooit meer van de aarde dan ze strikt nodig hebben.

En dat zag Daan met eigen ogen. “Er was een klein stukje land waar allerlei groenten werden verbouwd. Alles wat we aten - van aardappels tot cassave en erwten - kwam daar vandaan,” vertelt hij.

Thuis zijn we natuurlijk gewend aan het gemak van een oven of fornuis. Het kijkje in de keuken van de Arhuaco was voor kookliefhebber Daan een feest. “We zaten in een hut met in het midden een groot vuur. Als de pot die daarboven hing op een lager vuurtje moest, werd-ie verplaatst naar het stapeltje smeulend hout ernaast.”

Niemand kent het land zo goed als de Arhuaco-gemeenschap. Dat het met de wereld de verkeerde kant op gaat, voelen zij dus als geen ander. Maar ze realiseren zich ook dat zij die wereld niet in hun eentje kunnen redden. Dat samenwerken nodig is - óók met niet-inheemse volken. De hulp van buitenaf zien ze als een jongere broer, met wie ze dit grote probleem gaan aanpakken.

Lees meer: Waarom je eigen kruiden kweken goed is voor je lichaam en geest

Hun purpose

“Wij blijven ons maar afvragen waar die extreme klimaatveranderingen vandaan komen. Het komt omdat elke actie een reactie heeft,” zegt Mamo Camilo. “De natuurlijke balans zou op dit moment niet alleen topprioriteit moeten zijn, we zouden hem allemaal al van binnen moeten hébben. Iedereen. We kunnen alleen maar een vuist maken als we het met elkaar doen. Eenheid is kracht - we kunnen de immense uitdaging waar we voor staan alleen sámen het hoofd bieden,” legt hij uit.

De Arhuaco beschouwen de Sierra Nevada de Santa Marta als het hart van de aarde. Hun levensdoel is om ervoor te zorgen dat het blijft kloppen.

“Als inheems volk van de Sierra zien wij het verzorgen en beschermen van iedereen als een opdracht die we ooit hebben gekregen [...].  We willen met de wereld delen dat we dat samen gaan doen. Zoals de rivier vanaf de besneeuwde toppen naar de zee stroomt, zijn wij de levenscyclus van water, bomen en de maan. We zijn niet tegen de wezens om ons heen. Daarom zeggen we nu tegen onze jongere broer dat hij ons moet helpen om samen te leven.”

Deze ervaring met de Arhuaco-gemeenschap leert ons dat als we de planeet willen beschermen, we onze verbinding en balans met de natuur moeten herstellen. Wij willen daarbij helpen. Lees hier meer over onze samenwerking met Sacred Forests en onze gezamenlijke missie om de Arhuaco te helpen hun land terug te winnen, te herbebossen en te beschermen voor toekomstige generaties.

Lees meer: Ontdek Jouw Purpose Masterclass