Als het ergste wat je mee kunt maken in het leven gebeurt, kan het moeilijk zijn om hoop voor de toekomst te hebben, laat staan het goede in het heden te waarderen. Hieronder vertelt Poorna Bell hoe het koesteren van dankbaarheid haar uiteindelijk hielp vrede te vinden nadat haar man was overleden

Een paar maanden nadat mijn man Rob overleed, probeerde een vriend troost te bieden door te zeggen: “Het ergste is nu gebeurd”. Ik weet nog dat ik lachte. Ik weet zeker dat voor veel mensen het verliezen van je man door zelfmoord op 34-jarige leeftijd het ergste is wat er kan gebeuren. Maar het ervaren van zulk intens verdriet en trauma, slechts vier jaar na mijn huwelijk, had mijn ogen alleen maar geopend voor het schrijnende feit dat we vaak geen controle hebben over ons leven. Om precies te zijn, dat het meemaken van het ergste je niet beschermt tegen andere dingen die je nog in je leven tegen gaat komen. Maar hoewel dat nihilistisch klinkt, betekent het dat het omgekeerde ook waar is. Ik heb het toen misschien niet gevoeld, maar het leven kan ook immens vreugdevol en succesvol zijn.  

Maar zelfs zonder een tragedie is het al vaak erg moeilijk om dat dagelijks te beseffen. Het wordt ons van nature niet geleerd even de tijd te nemen en de goede dingen in ons leven te waarderen. Daar kan ook een biologische verklaring voor zijn. Uit een onderzoek uit 2018 van de Stanford University bleek dat we onze negatieve ervaringen beter herinneren dan onze positieve, wat suggereert dat dit een evolutionaire oorsprong kan hebben in de betekenis van overleven. Er is een grotere prikkel om je bijvoorbeeld een dodelijk roofdier te herinneren dan een warme dag of een mooi uitzicht.  

Maar als we slaapwandelend door het leven gaan zonder te erkennen wat we hebben en wat we hebben bereikt, dan heeft het maar weinig betekenis. Omgekeerd kan het nemen van tijd om te waarderen wat we hebben en de dankbaarheid die we voelen, ons enorm helpen in moeilijke tijden.  

In het eerste jaar na Rob's dood, was er enorm veel loutering en woede. Niet alleen vanwege de situatie waarin ik me bevond, maar ook vanwege de oneerlijkheid van alles. Het enige waartoe ik in staat leek te zijn was mijn leven te vergelijken met dat van anderen, met het gevoel dat ik het nooit zou kunnen inhalen. Er kwam echter een moment waarop ik me realiseerde dat ik op een kruispunt stond. Ik kon eindeloos piekeren over wat ik had verloren, of ik kon kijken naar wat ik al had en wat ik wilde.  

In het begin leek het onmogelijk dat ik ooit mijn leven weer op orde zou krijgen. Maar toen ik begon te schrijven over Rob - niet alleen over hoe ik me voelde over zijn verlies, maar ook om te proberen depressie en zelfmoord te destigmatiseren - ontving ik onverwachte vriendelijkheid van vreemden. Ik kreeg honderden e-mails van mensen die in een soortgelijke situatie zaten, of in de situatie van Rob. De brieven toonden solidariteit en geruststelling, maar ze gaven me ook het meest kostbare: hoop. De kans op een betere toekomst, een toekomst zonder voortdurende pijn.  

Ik herinner me dat ik ze in bed zat te lezen, en de overweldigende dankbaarheid die ik voelde. Deze vreemden hadden de tijd genomen om contact te maken. Op dat moment voelde ik hoe krachtig zelfs de kleinste menselijke verbinding kan zijn, en hoe die ervoor kan zorgen dat mensen zich minder eenzaam voelen. Hun vriendelijkheid, samen met de steun van mijn vrienden en familie, herinnerden me eraan dat mensen om elkaar geven. Het heeft me een waardevolle les geleerd; dat ik contact moet maken met anderen als ik me eenzaam of alleen voel.  

Een van de krachtigste dingen was echter ook het eenvoudigste; het opmerken van de kleine, goede dingen in het dagelijks leven. Ik las The Divided Mind van dr. John Sarno, en leerde dat we altijd laten weten wanneer iets pijn doet of niet goed voelt, maar dat er een grote kracht schuilt in het uitspreken van het goede. Het herschrijft bijna wat je hersenen opmerken en hoe het vervolgens voelt. Hoewel ik het in het begin gek vond om hardop te zeggen - al was het tegen mezelf - “Ik heb genoten van het hardlopen” of “Ik voel me vandaag gelukkig”, merkte ik dat ik de momenten waarop ik me goed voelde weer kon waarderen. In het bijzonder na een periode van rouw met veel duisternis en pijn, was het bewust uitdrukken van dankbaarheid goud waard.  

De grootste verandering was echter het vastleggen van mijn momenten van dankbaarheid. Ik kende de voordelen van journaling, hoe het kon helpen om kortstondige stress te verlichten, maar het echte voordeel, vond ik, was het herlezen van mijn dagboeken na verloop van tijd. Het liet me zien hoe ver ik was gekomen, en hoe die stapsgewijze veranderingen - van het op orde brengen van mijn bedroutine tot het opzeggen van mijn baan - een veel stabielere basis creëerden. Het belangrijkste was dat het me ook herinnerde aan de keren dat ik dingen had overwonnen waarvan ik dacht dat het onmogelijk was, wat me vooral hielp als ik aan mijzelf twijfelde.  

Ik heb ook geprobeerd een vriendin erbij te betrekken. “Laten we elkaar een keer per week drie dingen sms’en waar we dankbaar voor zijn,” zei ik enthousiast. Hoewel het moeilijk was om haar er aan te houden, hielp het ons om uit onze negatieve gedachten te ontsnappen.  

Maar het belangrijkste is dat het koesteren van dankbaarheid je laat voelen hoe groots je leven is, en tot hoeveel je in staat bent. Het is de krachtigste, inzichtelijke verschuiving. Toen ik Rob verloor, wist ik niet hoe ik de dag door moest komen, laat staan een week of een maand. Ik had zeker niet kunnen denken dat ik zeven jaar later een gelukkig en tevreden leven zou leiden. Dankbaarheid heeft me laten zien hoe sterk ik kan zijn, en toont mij de kracht die ik heb om toekomstige uitdagingen aan te kunnen. Het betekent niet dat er in de toekomst geen slechte dingen zullen gebeuren. Maar het betekent wel dat het me leidt in het maken van gezonde keuzes, en me vooral geaard en gelukkig te voelen. En als er weer iets ergs gebeurt, wat zeker mogelijk is, geeft dankbaarheid me een veel sterkere basis dan de basis die ik had in het verleden.