Iedereen heeft zo’n kritisch stemmetje in z’n hoofd. Zelfs de blije Buddha moest de demon Mara afweren, de belichaming van ongewenste emoties, zoals hebzucht en spot. Zoek op Google naar “innerlijke criticus’ en je vindt duizenden resultaten van psychologen tot artikelen uit Forbes Magazine, omdat dat negatieve innerlijke stemmetje ons allemaal uitdaagt, zelfs als we naar de buitenwereld toe heel zelfverzekerd overkomen.
De innerlijke criticus is dat stemmetje in je hoofd dat niet zo vriendelijk voor je is en je overstelpt met negatief gesnater, zonder je een momentje rust te gunnen. Mo Gawdat, de geluksambassadeur van Rituals, somt op een briljante manier de essentie op van de innerlijke criticus als hij zegt: “Het stemmetje zorgt dat jij je zorgen maakt over wat er nog moet komen, het kleineert je, het straft je, discussieert, vecht, debatteert, bekritiseert en vergelijkt je, en het praat onvermoeibaar door.’
Negativiteitseffect
In de psychologie staat dit innerlijke stemmetje bekend als het negativiteitseffect. De functie ervan is, geloof het of niet, om je veilig en gezond te houden. De evolutie heeft ons geleerd om bewust te zijn van de gevaren om ons heen en om voorzichtig te zijn, omdat we zo kunnen overleven. In de moderne wereld van vandaag zijn er niet veel levensbedreigende gevaren meer, waardoor dit negativiteitseffect wordt toegepast op andere zaken, zoals hoe je eruit ziet, je relatie en je baan. “Het negativiteitseffect is een van de meest basale en verstrekkende psychologische principes,” schreef Baumeister et al in een studie uit 2001 met de titel 'Bad is Stronger Than Good'.
Het zit in ons systeem om eerder negatief dan positief te denken, al vanaf een zeer jonge leeftijd. Uit een studie naar het ontstaan van het negativiteitseffect bleek dat het al vanaf de jonge leeftijd van 7 maanden een rol kan spelen. Geen wonder dus dat het zo moeilijk is om je innerlijke criticus het zwijgen op te leggen. Deze sterke neiging tot negatieve gedachten betekent dat je actief moet werken aan je geluk om ervoor te zorgen dat je positieve gedachten de overhand krijgen.
Die stem, dat is niet wie je bent
Jouw innerlijke criticus, dat is niet wie je bent. Het is heel belangrijk dat je dat begrijpt en onderkent. Helaas kan het stemmetje, een beetje zoals een overbezorgde ouder of een ouder broertje of zusje, nogal vervelende dingen zeggen, die verder gaan dan de behoefte om je veilig te houden. Jay Earley identificeert in zijn boek Freedom From Your Inner Critic zeven verschillende stemmetjes:
- De perfectionist wil dat je alles perfect doet.
- De innerlijke regelaar probeert je impulsieve kant af te remmen.
- De takenbeheerder wil dat je hard werkt voor je succes.
- De ondergraver valt je zelfvertrouwen aan, om je te behoeden voor mislukkingen als je te veel risico’s neemt.
- De verwoester hakt in op je gevoel van eigenwaarde.
- De zelfverwijter blijft doorzeuren over dingen die je hebt gedaan.
- De vormer wil ervoor zorgen dat je voldoet aan de culturele verwachtingen van je familie en je omgeving.
Je hebt één of meer van deze stemmetjes vast wel eens gehoord, waarschijnlijk heb je vaker last van de ene dan van de andere. Probeer te herkennen welke van de stemmetjes het meest tegen je praat en naar welke je luistert en ter harte neemt. Als je de stemmetjes herkent en jij je realiseert dat je het niet zelf bent, dan zie je dat je innerlijke criticus is veranderd van een tool om je te beschermen tot een stem die er alleen maar is om je tegen te werken. Vervolgens kun je proberen de manier waarop het tegen je praat te veranderen.
DE GELUKSOPDRACHT VAN VANDAAG
Mo stelt voor om je innerlijke criticus een naam te geven. Hij heeft zijn eigen stemmetje Becky genoemd. Door het stemmetje een naam te geven, kun je beter begrijpen dat jij het stemmetje niet zelf bent. Zou je een vriend zo tegen je laten praten zoals je innerlijke criticus doet? De volgende keer dat het stemmetje je iets negatiefs influistert of je hoofd vult met twijfel, vraag het dan om je tot betere gedachtes te brengen. Praat het nog steeds negatief? Vraag dan om een nog betere, positievere gedachte. Eis het gewoon! Train dagelijks om elke negatieve gedachte te vervangen door minimaal twee positieve gedachtes totdat het een gewoonte wordt. Je zult versteld staan van de impact die het heeft op je emotionele welzijn.
Klik hier voor dag 6 van de Happiness Challenge.
