Ik weet zeker dat ook jij nog wel de tijd kunt herinneren dat je op de basisschool zat. Dat de leraar je bij de les riep terwijl je zat te dagdromen, simpelweg door je naam door de klas te roepen, gevolgd door ‘opletten!’.

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar mij is nooit echt geleerd hóe ik moest ‘opletten’. Ik weet eerlijk gezegd niet eens of ik wel wist wat het nou precies betekende. Niemand heeft het me ooit uitgelegd, laat staan dat ik het een keer geoefend heb.

Nu ik een volwassen vrouw ben wiens baan het is om mensen te helpen opletten, ben ik erachter dat mindfulness niet iets is dat we moeten leren. Het is iets dat we moeten onthouden (en oefenen). Hoe dichter we bij onszelf komen, des te makkelijker is het om het te onthouden.

 

MINDFUL VAN NATURE

Een van de dingen waar ik het liefste naar kijk, is hoe mijn negen maanden oude zoontje zich kan blijven verbazen, kan blijven ontdekken en hoe nieuwsgierig hij is. Minutenlang kan hij staren naar een madeliefje in een groen grasveld. Tijdens etenstijd wordt hij volledig opgeslokt door de vorm, het gevoel, de smaak en de textuur van een zilveren lepel en iedere ochtend vindt hij het fascinerend om mij te zien tandenpoetsen.

Ik durf dan ook wel te stellen dat jonge kinderen van zichzelf heel mindful zijn. Mindfulness helpt ons om ons bewust te zijn van wat er op dat specifieke moment gebeurt. We letten op wat er op dat moment voor ons ligt of gebeurt, wat we aan doen zijn of wat we op dat moment voelen of ervaren. Het is een hele krachtige oefening, omdat het ervoor zorgt dat we onze gedachten juist bij ons dagelijkse leven hebben, in plaats van bij andere zaken.

 

DE INVLOED VAN OUDERS

Ouders of voogden kunnen volgens mij grote invloed hebben op de ontwikkeling van dit natuurlijke bewustzijn, op in hoeverre dit versterkt of juist verminderd wordt in de wereld van een kind. Thich Nhat Hanh, de bekende Boeddhistische monnik en leraar schreef ooit: “You cannot transmit wisdom and insight to another person. The seed is already there. A good teacher touches the seed, allowing it to wake up, to sprout and to grow.”

Als we dat zaadje (‘seed’) van mindfulness kunnen aanmoedigen om te gaan bloeien op jonge leeftijd, dan sturen we kinderen vanzelf richting een innerlijk besef, hun eigen kracht en rust. Dit zijn waardevolle hulpmiddelen, waar ze op terug kunnen vallen in onvermijdelijke tijden van pijn en uitdaging.

Je kunt alles mindful doen: drinken, eten, de afwas, wandelen, ademen, in bad zitten, praten. De eerste stap om het zaadje voor mindfulness bij je kinderen te voeden, is door het zaadje bij jezelf te voeden. Kinderen zijn ontzettend gevoelige wezens. Als je probeert om hen een rustig gevoel te geven terwijl je zelf gestrest en afgeleid bent, zullen ze dit vanzelf oppikken. Rust begint bij jezelf.

 

HET VOEDEN VAN HET ‘ZAADJE’ VAN MINDFULNESS BIJ KINDEREN

Ideeën zijn geweldig. Concepten zijn fascinerend. Ik kan je de ene na de andere verklaring geven van ouders die aangeven dat hun kinderen, getraind in mindfulness, zich veel beter kunnen focussen en concentreren, rustiger zijn, minder stress en angsten hebben, beter kunnen omgaan met hun impulsen, zelfbewuster zijn, betere manieren vinden om om te gaan met ingewikkelde emoties en empathischer zijn naar anderen toe.

Laten we echter beginnen met een aantal eenvoudige en effectieve manieren om mindfulness aan onze kinderen te introduceren:

 

1. BEGIN MET WAT JE VOOR HANDEN HEBT 

Mindfulness is een oefening waarbij je je gedachten volledig in het hier en nu nestelt. Je hoeft niet speciale situaties te creëren om aan mindfulness te kunnen doen. Begin simpelweg met de dagelijkse bezigheden van jou en je kinderen.

Moedig je zoon of dochter aan om vlak voor etenstijd even een moment te nemen om bij het eten stil te staan, door middel van vragen als:

‘Waar kom je vandaan, wortel?’

‘Waar smaak je naar?’

‘Welke emoties of gevoelens geef je mijn lichaam?’

Ga je wandelen, vraag dan aan je kroost om hun magische krachten of superkrachten te gebruiken:

Wat zien ze?

Wat horen ze? (Zelfs de geluiden die heel erg ver weg zijn)

Wat voelen ze?

Als je de dingen leuk en fantasierijk maakt, zijn ze eerder geneigd om er positief op te reageren.

 

2. SPEEL MET MINDFULNESS

Kinderen vinden het heerlijk om te spelen. Het opzetten van spelletjes die het zaadje van mindfulness voeden kan heel leuk zijn en ervoor zorgen dat je ze erin kunt betrekken. Een van mijn favoriete spelletjes staat in het boek van Thich Nhat Hanh, Planting Seeds: Praciticing Mindfulnees with Children – overigens een boek dat ik zeer aanraad. Dit is het spelletje dat ik zo leuk vind:

• Vul een grote, transparante vaas met water en zet verschillende bakjes met gekleurd zand klaar
• Leg de kinderen uit dat de vaas onze geest moet voorstellen en de verschillende kleuren met zand onze gedachten zijn
• Vraag dan aan je kind(eren) – dit is vooral een krachtige oefening om in een groep te doen – verschillende vragen, zoals:

 

Welke gedachten heb je als je wakker wordt?

Welke gedachten heb je als je naar school gaat?

En ’s middags?

En voor bedtijd?

• Na iedere vraag kan ieder kind een kleur zand kiezen waarvan zij denken dat het bij die emotie past en dit vervolgens in de vaas strooien. Jij (of een van de kinderen) mag vervolgens in de vaas roeren, zodat het zand rondgaat.
• Terwijl je steeds sneller roert, kun je uitleggen dat onze gedachten zo zijn als we gehaast, gestrest, boos of aangedaan zijn. Vraag de kinderen: “Kun je alles wel helder zien zo? Vind je het prettig om je zo te voelen? Kun je voorbeelden geven van toen je je zo voelde?”
• Laat dan een bel afgaan en stop met roeren. Zeg tegen de kinderen: “Laten we ademhalen op het ritme van de bel, terwijl we het zand observeren dat langzaam naar de bodem zakt.” Je zal merken dat ze dit vaak heel rustgevend en ontspannend vinden.

(Dit is wat er gebeurt met onze gedachten als we ons bewust zijn van ons lichaam en onze ademhaling. Hoe ziet het water er nu uit? De gedachten en gevoelens zijn er nog steeds, maar liggen vredig op de bodem, omdat we weten hoe we ze met behulp van onze ademhaling tot rust kunnen laten komen.)

 

EEN PRACHTIGE LEERERVARING

Dit (en andere spelletjes op het gebied van mindfulness) kunnen een prachtige leerervaring zijn voor zowel jou als je kinderen. Het vergt wat tijd en creativiteit, maar door deze tijd en creatieve energie in je kind te steken, geef je hem of haar iets van onschatbare waarde mee. Je zorgt hiermee voor een gevoel van zelfbewustzijn en aandacht, waar ze altijd op kunnen rekenen.

Ik weet niet hoe jij erover denkt, maar ik stel mezelf graag een wereld voor waarin op de basisschool compassie en mindfulness als vakken naast wiskunde en aardrijkskunde bestaan – lessen over de Zelf, naast lessen van de wereld. Maar tot die tijd doen we het gewoon thuis.