Czym jest życzliwość i czy można się jej nauczyć?

Czy rodzimy się życzliwi czy jest to coś, czego można się nauczyć? Sprawdzamy, dlaczego życzliwość jest kluczem do tego, by świat stawał się lepszy, i jakie są jej zaskakujące korzyści dla zdrowia.  

Czym jest życzliwość?

Słownik The Oxford Dictionary podaje następującą definicję życzliwości: „cecha osoby życzliwej” ​oraz „dobry i pomocny uczynek”​. Rzeczywistość jest jednak o wiele bardziej złożona. Warto pamiętać, że prawdziwa życzliwość polega na tym, że nie oczekujemy niczego w zamian. Pamiętajmy, że kiedy jesteśmy życzliwi, życzliwość w naturalny sposób do nas wraca. „Życzliwość karmi naszą duszę, wzmacnia relacje, rodzinę i społeczności, w których żyjemy, ale także pomaga nam się czuć dobrze ze sobą i w świecie” – wyjaśnia psycholog Suzy Reading.

Dlaczego życzliwość jest dla Ciebie dobra 

Bycie życzliwym sprawia, że w środku czujemy ciepło i pozytywne wibracje. „Angażowanie się w działania oparte na życzliwości pobudza uwalnianie dopaminy, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za dobry nastrój, wywołując tzw. euforię pomagania” – wyjaśnia Reading. Badania naukowe wykazały, że życzliwość aktywuje ośrodek przyjemności w mózgu, co prowadzi do podniesienia poziomu serotoniny, chemicznego przekaźnika stabilizującego nasz nastrój. Poprawia samoocenę, a jednocześnie obniża poziom niepokoju i łagodzi depresję. Wyższy poziom serotoniny poprawia także nasz sen, ale ma jeszcze inne, być może bardziej zaskakujące korzyści dla zdrowia. Badania wykazały, że kiedy jesteśmy życzliwi obniża się puls i poziom stresu. Powoduje to, że wzmacnia się nasz układ odpornościowy i zmniejsza się ryzyko chorób. Dzieje się to za sprawą bardzo ważnego hormonu oksytocyny, znanej także jako hormon szczęścia. „Często mówi się o oksytocynie w kontekście rodzenia dzieci, karmienia piersią i zachowań społecznych” – wyjaśnia dr David Hamilton, chemik farmaceutyczny i badacz życzliwości. „Odgrywa ona jednak bardzo ważną rolę także dla układu krążenia, odpornościowego i pokarmowego. Jest także istotna w procesie przekształcania komórek macierzystych w komórki mięśniowe, mięśnia sercowego, a nawet skóry. Bez oksytocyny nie moglibyśmy funkcjonować. Można to też odczytać w inny sposób – nie moglibyśmy żyć bez życzliwości”.

Czy możemy nauczyć się życzliwości? 

Dobra wiadomość jest taka, że wszyscy mamy w sobie zakodowaną życzliwość. „Ludzie są z natury życzliwi. W znacznej mierze jest za to odpowiedzialna oksytocyna” – wyjaśnia dr Hamilton. „To ona sprawia, że matki kochają swoje dzieci, zapewniając tym samym kontynuację gatunku ludzkiego. To dzięki niej pomagamy sobie oraz pracujemy na rzecz wspólnego dobra. Każdy z nas ma jednak inny poziom życzliwości i choć czasem bywamy w życiu samolubni, wszyscy wytwarzamy hormon, jakim jest oksytocyna. Na nasze zachowanie wpływa to, czego się nauczyliśmy, okoliczności, a nawet wczesne dzieciństwo”. Dlatego właśnie uczenie życzliwości jest tak istotne w dzisiejszym świecie. To umiejętność, którą zawsze powinniśmy wzmacniać i rozwijać.  

Czerwony Krzyż dostarcza do szkół materiały wykorzystywane do nauczania życzliwości ​. Dzięki nim dzieci już od najmłodszych lat poznają korzyści płynące z bycia życzliwym. Międzynarodowa organizacja charytatywna kindness.org także rozumie znaczenie edukacji i uczenia życzliwości od najmłodszych lat. W związku z tym opracowała ona program przeznaczony dla nauczycieli i szkół. Zaangażowanie tej organizacji wykracza poza sferę edukacji, gdyż współpracuje ona także z korporacjami, aby życzliwość była również obecna w środowisku pracy, oraz markami konsumenckimi, pokazując im, jak wzmacniać przekaz oparty na życzliwości. W 1998 roku powstał Światowy Ruch Życzliwości – międzynarodowa organizacja pozarządowa, która łączy narody, aby świat stawał się bardziej przyjazny. Z jej inicjatywy obchodzony jest doroczny Międzynarodowy Dzień Życzliwości, który w tym roku przypada 13 listopada. Ma to być czas, w którym zwracamy szczególną uwagę na dobro, które dzieje się w naszym otoczeniu. Życzliwość może mieć początek w działaniach każdego z nas, ale organizacje te pokazują, że może ona objąć zasięgiem całą społeczność, cały kraj, a pewnego dnia być może nawet cały świat. Taką mamy nadzieję.  

Co robić, kiedy życzliwość nie jest odwzajemniana 

Mimo iż jesteśmy genetycznie zaprogramowani, aby być życzliwi, niekiedy ludzie – w tym także my sami – nie okazujemy jej innym. Dzieje się tak z wielu przyczyn. Może to być wpływ otoczenia lub środowiska, w którym żyjemy. Niektórzy z nas mogli zapomnieć, co to znaczy doświadczać życzliwości, i dlatego sami jej nie odwzajemniają. „Prawdziwa życzliwość to dbanie o innych i bycie wobec nich przyjaznym, nie oczekując w zamian pochwał ani nagród. Jednak okazywanie życzliwości innym, bez jej otrzymywania może być trudne” – stwierdza Reading. „W takich sytuacjach ważne jest bycie dumnym z własnego zachowania i powtarzanie sobie mantry: skrzywdzeni ludzie krzywdzą innych”.  

Jak być życzliwym dla siebie i innych

Małe akty życzliwości mogą łatwo stać się częścią naszej codzienności i zwiększać nasz poziom szczęścia oraz poziom szczęścia osób, które spotykamy na naszej drodze.  

Poranna życzliwość 

Po przebudzeniu, zamiast bezmyślnego scrollowania telefonu, wyślij bliskiej osobie wiadomość i powiedz jej, że jest dla Ciebie ważna.  

Życzliwość w drodze do pracy 

Droga do pracy bywa stresująca. A może warto spróbować okazać trochę życzliwości innym towarzyszom podróży? Można przytrzymać następnej osobie otwarte drzwi, przepuścić innego kierowcę, zostawić w koszyku wypożyczonego roweru karteczkę z miłym powitaniem „cześć!” dla następnego użytkownika.  

Zauważaj życzliwość 

Kiedy ktoś robi dla Ciebie coś dobrego, podziękuj mu za to. A jeśli chcesz, aby ten akt dobroci zapisał się w metaświecie, wejdź na channelkindness.org (należącej do fundacji Born This Way Lady Gagi). Ludzie z całego świata zapisują tam wszystkie akty dobroci, których byli świadkami lub których sami doświadczyli. 

Podaj dalej 

Życzliwość jest zaraźliwa. Kiedy ktoś jest dla Ciebie życzliwy, wzrasta prawdopodobieństwo, że i Ty ją komuś okażesz. Tak działa zasada „podaj dalej”. I można ją stosować w codziennym życiu na wiele sposobów. Możesz zapłacić za kawę osoby stojącej za Tobą w kolejce lub za bilet autobusowy Twojego współpasażera.  

Życzliwość w pracy 

Pamiętaj o tym, by życzliwość towarzyszyła Ci także w pracy. Wystarczą drobne gesty wobec kolegów, na przykład przygotowanie dzbanka kawy i wypicie jej wspólnie zamiast przygotowania filiżanki tylko dla siebie.  

Po prostu uśmiechaj się 

„Czasem nie zauważamy w życiu drobnych momentów, które mogą mieć wielkie znaczenie. Uśmiechając się do kogoś w supermarkecie, nawiązujemy krótki kontakt i pokazujemy, że zauważamy tę osobę i sprawiamy jej tym przyjemność” – mówi psycholog Jess Baker.

Na koniec pamiętaj o życzliwości dla siebie 

„Namawiam wszystkich do bycia życzliwym dla siebie samych” – mówi Reading. „Piękne rzeczy rodzą się z czułej rozmowy z samym sobą i kojącego dotyku, na przykład położenia swojej dłoni na sercu. A także, gdy poświęcamy chwilę na poprawne oddychanie i powtarzanie sobie kilku miłych słów, przed pójściem spać”.  

Chcesz dowiedzieć się więcej o Kindness? Nasza pierwsza publikacja, album The Book of Rituals, zawiera dużo informacji na ten oraz wiele innych tematów. Ten luksusowy album jest pełen inspirujących artykułów, wyjątkowych ilustracji oraz prawdziwych mądrości o tematyce wellbeing oraz stanowi najlepszy przewodnik po sztuce świadomego życia. Kliknij tutaj, by kupić The Book of Rituals.