Nastawienie w stylu „tylko pozytywne emocje”, znane jako toksyczny optymizm, może powstrzymywać nas przed zaakceptowaniem naszej mroczniejszej strony. Czasami bycie smutnym niesie ze sobą istotne korzyści 

Optymistyczne nastawienie jest zakorzenione we wszystkim, co robimy i co czujemy. Przyjęcie pozytywnego podejścia do życia jest kluczem do odblokowania uczucia wdzięczności, szczęścia i radości. Ale w życiu nie zawsze wszystko idzie jak po maśle. W obliczu wyzwań łatwo jest popaść w pesymistyczny nastrój, co jest zupełnie naturalne, kiedy na naszej drodze pojawiają się przeszkody. Kiedy jesteśmy w dołku, ludzie wokół zachęcają nas, abyśmy „skupili się na pozytywach”. A co jeśli negatywne nastawienie nie zawsze jest niekorzystne? Może to właśnie negatywne emocje są w rzeczywistości potężnym narzędziem, które poprawi nasze samopoczucie w dłuższej perspektywie? Poniżej skoncentrujemy się na przyczynach, dla których powinno się unikać toksycznego optymizmu. Opowiemy także, dlaczego negatywne podejście może rozwijać zdrowe i stabilne nastawienie do życia w dłuższym horyzoncie czasowym.  

Czym jest toksyczny optymizm?

Każdy ma takiego przyjaciela lub członka rodziny, któremu udaje się znaleźć jasną stronę w każdej sytuacji, a w szczególności w trudnych chwilach. Na przykład po rozstaniu z partnerem/partnerką próbują Cię pocieszyć, mówiąc „tego kwiatu jest pół światu”. Może to brzmieć motywująco, ale bardziej prawdopodobne jest, że się zdenerwujesz, ponieważ odczuwasz wtedy cierpienie i smutek. Nieustanne „pozytywne” reakcje w odpowiedzi na negatywne sytuacje niosą ze sobą uczucie rezygnacji i są powszechnie określane jako „toksyczny optymizm”.   

Dr Marianne Trent, psycholożka kliniczna i autorka „The Grief Collective”, kładzie nacisk na różnicę między autentycznym a toksycznym optymizmem, wyjaśniając, że „prawdziwy optymizm polega na dostrzeganiu najlepszych i najbardziej szczerych intencji w działaniach własnych lub innych ludzi. Może on w efekcie wywołać akceptację i usprawiedliwienie swoich uczuć”, natomiast „toksyczny optymizm może przyjmować formę emocjonalnego gaslightingu”. 

Korzyści płynące z akceptowania tego, co negatywne

Często w chwilach kryzysu szukamy wsparcia u naszych przyjaciół, rodziny, a nawet obcych ludzi po to, aby poczuć ulgę i oparcie, ale kiedy te zostaną zachwiane przez toksyczny optymizm, łatwo możemy się zdenerwować. Badania wykazały, że umiejętność radzenia sobie z negatywnymi emocjami jest niezbędna do osiągnięcia w pełni dobrego samopoczucia i uzdrowienia. Próba stłumienia negatywnych uczuć, związanych ze złamanym sercem, żałobą i złością, a także przyzwolenie na ich pogłębianie jest niekorzystne nie tylko dla psychiki, ale także dla zdrowia fizycznego. W jednym z ostatnich badań stwierdzono, że grupa osób tłumiących negatywne emocje miała wyższy wskaźnik umieralności, w szczególności w przypadku żałoby po rozstaniu lub utracie bliskiej osoby.  

Odporność na to, co negatywne

Negatywne emocje są dla ludzi bardzo ważne. Nasze umysły są odporne na katastrofizację będącą mechanizmem zapewniającym bezpieczeństwo. Co więcej, negatywne emocje takie jak strach, poczucie winy, smutek i niepokój są po części potrzebne, ponieważ pomagają budować odporność i zapewniają nam bezpieczeństwo. W czasach plemiennych negatywne emocje były wykorzystywane jako wskazówki dotyczące zachowań społecznych, dzięki którym członkowie plemion mogli ocenić, co jest złe lub dobre z moralnego i etycznego punktu widzenia.

Oczywiście we współczesnym świecie my również doświadczamy negatywnych emocji. Niektórzy potrafią im przeciwdziałać, zmieniać je i dystansować się od nich, a inni mogą przywyknąć do pesymistycznego nastroju. Ekspertka ds. traum dr Lisa Turner, założycielka CET Freedom, wyjaśnia, w jaki sposób „natura, czy też genetyka, może odgrywać rolę, w ramach naszych tendencji do myślenia w optymistyczny sposób”. Badania wykazały, że może istnieć genetyczny czynnik wpływający na optymistyczne lub pesymistyczne nastawienie. Niemniej jednak należy pamiętać, że genetyka nie jest jedynym elementem wpływającym na nasze podejście do życia. Spotykani przez nas ludzie, a także nasze doświadczenia mogą wpłynąć na to, w jaki sposób myślimy, a także w co wierzymy”. Turner wyjaśnia: „będąc narażonym na negatywne myśli i stres, trudno jest zachować optymizm”. Pamiętajmy, że mówiąc o radzeniu sobie z negatywnymi emocjami mamy do czynienia z wyraźną równowagą pomiędzy naturą i wychowaniem. Stąd też tak ważne jest, aby otaczać się przyjaciółmi i członkami rodziny, którzy mogą pomóc nam dać sobie radę z nieuniknionymi wzlotami i upadkami. 

Negatywne emocje – przydatne sygnały 

Turner podkreśla, że „toksyczny optymizm zmusza nas do odrzucenia negatywnych emocji. Nic złego się nie wydarzy, jeśli poczujesz się źle. Negatywne emocje mogą Cię o czymś informować: o niekorzystnej dla Ciebie opcji, o nieodpowiednim wyborze lub działaniu, czy też o przekraczaniu przez jakąś osobę pewnej granicy.  Zamiast wypierać swoje emocje, zaakceptuj je wszystkie”.  

„Pomyśl o swoich emocjach po prostu jako o odpowiedzi lub informacji zwrotnej na temat tego, czego chcesz, a czego nie”, mówi Turner. „Zaprzeczanie bieżącym wyzwaniom lub okolicznościom byłoby jak ustawianie złych współrzędnych w systemie GPS”, należy więc zamiast tego zaaprobować swoją obecną sytuację, aby zbliżyć się do osiągnięcia pozytywnego nastawienia. 

Trent podkreśla również, że „ludzie w naturalny sposób odsuwają się od bólu, ponieważ jest on bodźcem awersyjnym. Z tego powodu częściej wolimy stronić od skomplikowanych emocji. Niemniej jednak zdolność do wykorzystania wszystkich tych emocji i połączenia się z nimi to nieodłączny element naszego dobrego samopoczucia. Jeśli ich nie zaakceptujemy, uzewnętrznią się w inny sposób, na przykład w postaci niepokoju lub obniżonego nastroju. 

Oto sposób na zdrowe odczuwanie negatywnych emocji

1) Nazwij swoje emocje 

Samoświadomość jest nie tylko częścią rozwoju osobistego w miarę zdobywania doświadczenia życiowego, ale także może być pomocna w poznawaniu swoich negatywnych emocji. Nazwanie i w konsekwencji zrozumienie swoich emocji nie tylko pozwoli Ci żyć w zgodzie z własnym „ja”, ale także nauczy Cię, jak je akceptować i kontrolować.

2) Feel your emotions 

Negatywne emocje często zanieczyszczają ciało. Smutek, cierpienie lub odrzucenie może wywołać napięcie lub nerwowość. Medytacja jest praktycznym i stabilnym narzędziem, które pomaga nam wyciszyć umysł i uwolnić ciało od nagromadzonych stresorów emocjonalnych. Kiedy w głowie kłębi się dużo negatywnych myśli, wypróbuj tę 10-minutową technikę skanowania ciała, aby uwolnić je od napięcia i odnaleźć się tu i teraz. 

3) Utilise your emotions 

Negatywne emocje mogą pełnić rolę drogowskazu do lepszej drogi. Na przykład kiedy słabo poszło Ci na teście lub rozmowie kwalifikacyjnej, prawdopodobnie czujesz rozczarowanie i żal. Uczysz się więc na swoich błędach, aby uniknąć odczuwania takich emocji w przyszłości. W jednym z ostatnich badań stwierdzono, że pracownicy, którzy stale odczuwali negatywne emocje z powodu popełnianych błędów, ostatecznie odnieśli większy sukces na polu zawodowym niż Ci, którzy nie doznawali żadnych niepowodzeń. Stało się tak, ponieważ wykorzystywali swoje negatywne emocje, aby szybko pozbierać się po porażce, co w efekcie poprowadziło ich do sukcesu.  

Ostatecznie „u osób, które są nazbyt optymistycznie do wszystkiego nastawione, pojawia się mechanizm zaprzeczenia”, mówi Turner. „Weź głęboki oddech, zastanów się, co naprawdę czujesz, i postaraj się zrozumieć wszelkie bodźce lub pragnienia, aby zignorować lub odciąć się od niewygodnych odczuć, które mogłyby się pojawić”. W końcu wszystkie emocje odgrywają jakąś rolę w bogatej historii Twojego życia.